Kaşık: Uygarlığın Başlangıcından Günümüze
Yeme içme kültürü bir derya deniz… Sevdiğim kültürlerin yemek tarifleri, yeme alışkanlıkları ve ülke mutfaklarını sıklıkla okuyup araştırıyorum. Çömlek demek; yemek içmek demek benim için. Ürettiğim her ürünün geçmişine bakmayı da seviyorum. Bu tarafım okuyup araştırdıkça bana başka pencereler açıyor. Son dönemde yapmaya başladığım kaşıklar ile yeme içme gereçlerinin tarihine uzandım. Böyle olunca birkaç satır yazmak geldi içimden.
Kaşık, insanlık tarihinin en eski yemek yeme araçlarından biri olmuş. Paleolitik atalarımız genişçe oydukları taş parçaları kullanmışlar sıvıları tüketmek için; deniz kabukları, tahtalar, kil, kemikler kullanılmış başlarda sonra döküm metaller ve değerli metaller ile üretilmiş kaşıklar…
İlk kaşıkların ne zaman üretildiğine ilişkin somut bir bilgi olmamakla birlikte MÖ 1000 civarında kullanıldığı kazılarda ortaya çıkan verilerle netleşmiş. Buna göre tarihte ilk kaşık kullanımını Mısırlılar yapmış. Bulunan kaşıklar fildişi, ahşap ve bir çeşit kaya taşı oyularak yapılmış. Bu kaşıklar firavunlar ve Mısırlı rahiplerin mülkiyetindeymiş, saplarında hiyeroglifler ve desenler kazılıymış.
Antik Yunan ve Roma İmparatorluğu döneminde, kaşıklar bronz ve gümüşten üretilmeye başlamış ve varlıklı insanlar tarafından kullanılması yaygınlaşmış.
Orta Çağ Avrupa'sında ise kaşıklar; inek boynuzu, tahta, pirinç ve kalaydan yapılmışlar. Orta Çağ’da, kaşıklar yalnızca yemek yeme aracı olarak değil, zenginlik ve gücün bir işareti olarak da kullanılmış. Halk tarafından tercih edilen tahta kaşıklar ancak 15. yüzyılda daha dayanıklı metal çeşitleriyle yer değiştirmeye başlamış, tabii ki sadece toplumun zengin kesimlerinde.
Rönesans, Barok ve Viktorya zamanlarını takip eden dönemlerde kaşık birçok tasarım değişikliğine uğramış ve nihayet 18. yüzyılın sonunda mevcut modern görünümüne kavuşmuş.
Yemek yeme, hazırlama, karıştırma ve ölçme gibi birçok işlemde 50'den fazla kaşık çeşidi kullanıyoruz. Tatlı kaşığı, yemek kaşığı, servis kaşığı, hardal kaşığı, ölçü kaşığı bir yana, bir de yeni doğan bebeklere hediye edilen gümüş kaşık, taç giyme törenlerinde kullanılan vaftiz kaşığı gibi onlarcası ile yaşamımızın ayrılmaz bir parçası olmuş.
Seramik kaşıkları nerelerde kullanabilirim?
Baharatları, sosları ve reçelleri sofra sunumunuzda şık ve sıradışı servis etmek için kullanabilirsiniz.
Mesela oturup uğraşıp bir mantı yaptınız sofrada sumak, nane, acı biber olmadan mantı yenmez ki ya da bir parça et kızarttınız hardalı servis edeceğiniz bir küçük kase ve seramik bir kaşık servisinize bir güzel dokunuş sağlayabilir.
Sosluk, reçellik, baharatlık takımlarınız ile kullanabilirsiniz.
Yemek yapmayı, misafir ağırlamayı seven arkadaşlarınıza sıra dışı bir hediye olabilirler.